Afgelopen maand is het Programma Aanpak Stikstof (PAS) door de Raad van State van tafel geveegd. Door dit programma konden projecten in de buurt van Natura2000-gebieden sneller doorgang vinden: de bouwer legde zich vast om vrijgekomen stikstof tijdens de uitvoering te compenseren in plaats van vooraf.
Die stikstof is op allerlei manieren slecht voor de natuur en dan met name kwetsbare gebieden. Normaliter is stikstof helemaal niet slecht -onze lucht bestaat voor zo’n driekwart uit stikstof-, maar dat is de onschadelijke niet-reactieve versie. Reactie stikstof is het probleem en komt steeds meer vrij. Het verzuurt de bodem, is slecht (giftig zelfs) voor mens en dier en is schadelijk voor de biodiversiteit. Alle reden dus om het probleem serieus te nemen en dus, volgens de Europese normen, maatregelen te nemen om uitstoot te beperken of te compenseren. Maar de manier waarop blijkt dus, volgens de Raad van State, verkeerd.
Afgelopen week werd in volle omvang duidelijk welke indringende gevolgen dit heeft voor Nederland. Honderden (overheids-)projecten dreigen vertraging op te lopen of zelfs helemaal niet uitgevoerd te kunnen worden. Dijkverzwaringen, weguitbreidingen en hele woonwijken staan ineens op de tocht. De al lang gewenste verbreding van de A28 op de noord-Veluwe, die zich nog in een heel vroeg stadium bevindt van verkennen en onderzoeken, kan met deze stand van zaken waarschijnlijk ook wel even terug in de koelkast.
Mij nog niet bekend, maar niet ondenkbaar, is dat dit ook gevolgen kan hebben voor de bouw van zwembad/sporthal en de aanpak van de stationsomgeving; allebei immers grenzend aan Natura2000 en bij de bouw c.q. aanleg komt ongetwijfeld stikstof vrij. Het kan dus zijn dat extra onderzoek of compensatie voor vertraging of extra kosten zorgt.
Nog meer verbaas ik me over andere projecten waarbij de aanleg óók op lossen schroeven staat: de aanleg van zonneparken en windmolens. Als we érgens niet veel langer mee kunnen wachten, is het de energietransitie. Groene energie en het liefst zo snel mogelijk af van de fossiele brandstoffen (die overigens, naast CO2, ook zorgen voor stikstofuitstoot). Hier gaat het dus knellen: door millieuwetgeving kunnen belangrijke millieumaatregelen niet doorgevoerd worden. 
Of nog iets anders: we willen met z’n allen zoveel mogelijk biologisch eten en hebben dierenwelzijn hoog in het vaandel, maar bij honderden boerenbedrijven mogen, door het schrappen van de PAS, de koeien de wei niet in; in de mest zit immers stikstof en die komt zo in het millieu terecht.
Wat te denken van de prangende woningtekorten door het hele land. Hele woonwijken dreigen niet, of met flinke vertraging, ontwikkeld te worden, terwijl die huizen dringend nodig zijn. Laat het ook nog eens zo zijn dat juist deze nieuwe huizen, gasloos en met alle duurzaamheidsmaatregelen die tegenwoordig vereist zijn, een grote slag maken in het terugdringen van broeikasgassen. Ik heb er eerder over geschreven, maar het blijkt maar weer: onze millieuwetten bijten zichzelf regelmatig in de staart.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben ten volle bewust van de noodzaak die er is. Maar de balans is zoek, en deze keer flink ook. Bleek gelukkig recent dat de Veluwe in fysieke zin niet op slot ging, overdrachtelijk kan dat nu zomaar alsnog gebeuren.
Pieter-Jan van Rossen
